De geschiedenis van wijkgezondheidscentra in Vlaanderen

De eerste wijkgezondheidscentra in Vlaanderen ontstonden in de jaren ’70, voortkomend uit de kritische studentenbeweging van mei ’68. Huisartsen die tijdens hun studententijd actief waren in socio-medische werkgroepen zochten naar een manier om gezondheidszorg toegankelijker en mensgerichter te maken. Ze lieten zich inspireren door maatschappelijke bewegingen zoals “Wereldscholen” en door het Canadese model van de Centres Locaux de Santé Communautaires in Quebec.

Wat is een wijkgezondheidscentrum?

Een wijkgezondheidscentrum biedt eerstelijnszorg op buurtniveau en werkt multidisciplinair, met huisartsen, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers, kinesitherapeuten en diëtisten. De focus ligt niet alleen op medische zorg, maar ook op preventieve gezondheidszorg, gezondheidspromotie en sociale ondersteuning. Patiëntenparticipatie en toegankelijkheid staan centraal.

Forfaitaire financiering en multidisciplinaire samenwerking

Om zorg voor iedereen toegankelijk te maken, werd gezocht naar een alternatief voor de klassieke betaling per prestatie. Dit leidde eind jaren ’70 tot de oprichting van de Vlaamse Vereniging voor Forfaitaire Geneeskunde. Daarnaast werd ingezet op een fundamentele hervorming van de Orde der Geneesheren om multidisciplinaire samenwerking te bevorderen.

De groei van wijkgezondheidscentra

In 1976 openden de eerste wijkgezondheidscentra hun deuren, voornamelijk op initiatief van huisartsen en andere hulpverleners. Ook vrijwilligers speelden een belangrijke rol. In de afgelopen jaren dragen impulsen uit de sociale en welzijnssector steeds vaker bij aan de oprichting van nieuwe centra, waardoor wijkgezondheidscentra een nog bredere maatschappelijke impact krijgen.