Hoe verantwoord is stoppen met antidepressiva? Knack wijdt een dossier aan het topic [1]. Ellen van Leeuwen, huisarts in WGC Nieuw Gent en onderzoeker aan de UGent leverde met haar recente wetenschappelijke publicatie [2] een belangrijke bijdrage.
Cijfers van het RIZIV geven aan dat het aantal Belgen met een depressie of burn-out met 40% steeg tussen 2016 en 2020, lezen we in Knack. Mede door de coronacrisis wordt er een hoger gebruik van antidepressiva verwacht.
Maar stoppen met antidepressiva blijkt in veel gevallen ontzettend moeilijk. Stopzettingsverschijnselen kunnen ernstig zijn en maanden of langer duren. Ellen Van Leeuwen – huisarts in wijkgezondheidscentrum Nieuw Gent en onderzoeker aan de Universiteit Gent – vindt echter dat er te weinig aandacht wordt besteed aan het stopzetten van de antidepressiva.
“Er zijn honderden studies over de werking van antidepressiva, maar zo goed als geen over hoe je ermee stopt.”, zegt dr. Van Leeuwen. “Vaak voelt zowel patiënt als huisarts weinig behoefte om stoppen ter sprake te brengen”, geeft ze aan. “De patiënt blijft zijn pillen innemen uit angst voor een nieuwe depressie, terwijl de arts niet makkelijk voorstelt om de therapie te stoppen, wanneer het goed gaat met zijn patiënt. Echter, hoe langer je antidepressiva blijft slikken, hoe groter de kans op nevenwerkingen, zoals seksuele problemen, gewichtstoename, afvlakken van emoties, slaapstoornissen en maagdarmklachten.”
Daarom nam zij zelf het heft in handen en dook in de literatuur. “De systematische Cochrane-review onder leiding van Ellen Van Leeuwen gaf als belangrijkste conclusie dat er onvoldoende kennis is over hoe je antidepressiva het best afbouwt.” [1] Er bestaan wel richtlijnen, maar ze zijn niet op evidentie gebaseerd en beschrijven een te korte periode van afbouw. Dat maakt ze – op basis van deze studie – minder geschikt, zeker voor patiënten die al lang antidepressiva gebruiken.
Zelf gaat zij nu voorzichtiger te werk, en bouwt ‘hyperbolisch’ af. Met andere woorden: hoe verder je de dosis verlaagt, hoe langzamer je moet afbouwen.
Met de kanttekening dat de beschikbare medicijnen in België eigenlijk niet ideaal zijn voor dat hyperbool afbouwen. Medicatie met een steeds lagere dosering, of in vloeibare vorm zou hiervoor meer geschikt zijn.
“Een behandeling met antidepressiva is zinvol bij een matige of ernstige depressie in combinatie met psychotherapie”, lezen we bovendien in Knack. Psychiater K. Catthoor (secretaris Vlaamse Vereniging voor Pyschiatrie) geeft aan dat het de hoogste tijd is dat er – op vlak van mankracht – ernstig geïnvesteerd wordt in de geestelijke gezondheidszorg. De wachtlijsten zijn immers lang en de terugbetaling is beperkt. Zo kunnen medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandeling elkaar versterken.
Wij zijn alleszins blij dat dr. Van Leeuwen dit topic onder de aandacht bracht. Verder lezen kan je online als abonnee op Knack.be.
[1] Knack, 23-29 juni 2021, Dossier Gezondheid ‘In de antidepressivaval’, p.22-24 of als abonnee op Knack.be
[2] Approaches for discontinuation versus continuation of long-term antidepressant use for depressive and anxiety disorders in adults (2021) Auteurs: Ellen Van Leeuwen, Marie van Driel, Mark Horowitz, Tony Kendrick, Maria Donald, Annie De Sutter (werkzaam in WGC Rabot), Lindsay Robertson, Thierry Christiaens (werkzaam in WGC Brugse poort)
